در حسابداری اموال ماشین آلات و تجهیزات دارایی هایی كه در روال عادی عملیات تجاری به كار می رود و تا سالهای متمادی خدماتی را فراهم می كند.
حسابداری خودرو و ماشین آلات
دارایی های عملیاتی مشهود
این گروه از دارایی ها اقلامی نظیر: زمین ساختمان، ماشین آلات و انواع تجهیزات را در بر می گیرد و معمولاً تحت عنوان «دارایی های ثابت» «اموال ماشین آلات و تجهیزات» یا «زمین و دارایی های مشهود استهلاك پذیر» در ترازنامه طبقه‌بندی می شود. از آنجا كه اصطلاح «اموال ماشین آلات و تجهیزات» ماهیت این گروه از دارایی ها را بهتر ارائه می كند این عنوان در سالهای اخیر بیشتر به كار می رود.
دارایی های عملیاتی مشهود دارای ویژگیهای عمده زیر است:
در عملیات به‌طور مؤثر مورد استفاده قرار می گیرد. دارایی هایی كه در عملیات واحد تجاری كاربرد ندارد، یا انتظار می رود طی مدت زمانی معقول به كار گرفته نشود تحت عنوان «سایر دارایی ها» در ترازنامه طبقه‌بندی می شود.
به قصد سرمایه گذاری یا فروش مجدد خریداری نشده است. دارایی هایی كه به قصد سرمایه گذاری یا فروش تحصیل شده است جداگانه و بنا به مورد، تحت عنوان «سرمایه گذاری ها» یا «موجودی جنسی» در ترازنامه طبقه‌بندی می شود. برای مثال، وسایط نقلیه كه در نمایشگاه های اتومبیل برای فروش نگهداری می شود جزو موجودی جنسی به حساب می آید. اما اگر این وسایط نقلیه را موسسه دیگری بخرد و در روال عادی عملیات به كاربرد جزو حسابداری اموال ماشین آلات و تجهیزات طبقه‌بندی می شود.
دارایی منافع اقتصادی آتی است. داشتن منافع آتی مشخصه اصلی تمام دارایی هاست. هر یك از اقلام كه این ویژگی را نداشته باشد دارایی به شمار نمی آید.
دارایی اموال ماشین آلات
دارایی موجودیت عینی است. دارایی هایی كه وجود خارجی ندارند تحت عنوان دارایی های نامشهود در ترازنامه طبقه‌بندی می شود.
دارایی های عملیاتی مشهود به سه گروه فرعی زیر طبقه‌بندی می شود:
دارایی های استهلاك پذیر. نظیر ساختمان و ماشین آلات كه دارای عمر اقتصادی محدود است و سرمایه گذاری در آنها از طریق فرایند استهلاك به خدمات یا دارایی های تولید شده تخصیص می یابد و یا به هزینه های دوره منظور می شود.
دارایی های استهلاك ناپذیر. نظیر زمین كه معمولاً عمر اقتصادی نامحدود دارد بر خلاف سایر اموال، در نتیجه استفاده یا گذشت زمان تحلیل را از بین نمی‌رود.
دارایی های نقصان پذیر. نظیر جنگلها، معادن و سایر منافع و ذخایر طبیعی كه بر اثر استخراج و بهره‌برداری تحلیل می رود و به موجودی مواد یا كالا تبدیل می شود. این گونه دارایی ها معمولاً در گروه جداگانه ای تحت عنوان «منابع و ذخایر طبیعی» در ترازنامه طبقه‌بندی می شود.
دارایی های عملیاتی نامشهود
این گروه از دارایی ها موجودیت عینی ندارند و تحت عنوان دارایی های نامشهود در ترازنامه طبقه‌بندی می شوند. مانند حقوق طبع، اختراع و امتیاز.
دارایی ها نامشهود دارای ویژگیهای عمده زیر است:
در عملیات به‌طور مؤثر به كار می رود.
برای سرمایه گذاری یا فروش مجدد خریداری نشده است.
دارای منافع آتی است اما موجودیت عینی ندارد.
بخش اول
تعیین بهای تمام شده اموال ماشین آلات و تجهیزات
بهای تمام شده اموال ماشین آلات و تجهیزات
حسابداری اموال ماشین آلات و تجهیزات بر مبنای بهای تمام شده تاریخی انجام می گیرد. بهای تمام شده تاریخی بر اساس قیمت خرید نقدی كه معرف ارزش متعارف دارایی در تاریخ تحصیل است تعیین می شود و تمام مخارج ضروری و عادی كه صرف می گردد تا دارایی در وضعیت و موقعیت لازم برای استفاده مورد نظر قرار گیرد به بهای تمام شده اضافه می شود. در مواردی كه قیمت خرید نقدی دارایی مشخص نباشد دارایی تحصیل شده به ارزش متعارف دارایی واگذار شده ثبت می شود. اگر ارزش متعارف دارایی تمام مخارج مربوط به تحصیل دارایی سرمایه ای به حساب نمی آید به عنوان مثال اقلام زیر نباید جزو بهای تمام شده دارایی به حساب آید:
1 – تخفیفات نقدی حتی اگر خریدار از آن استفاده نكرده باشد باید از قیمت خرید دارایی كم شود، زیرا اصل كلی این است كه داراییها نباید به مبلغی بیش از قیمت خرید نقدی در حسابها ثبت گردد.
2 – مخارج غیر عادی كه در ارتباط با تحصیل دارایی پرداخت می شود. زیرا جزو مخارج ضروری برای تحصیل نیست. مانند مخارج اضافی كه به علت اشتباه در نصب ماشین آلات انجام می گیرد.
3 – بهره و كارمزد بدهی هایی كه بر اثر خرید دارایی واقع می شود. زیرا هزینه بهره بعد از استفاده مورد نظر از دارایی تحقق می یابد.
4 – مخارج آموزش كاركنان كه برای فراگیری طرز كار ماشین آلات پرداخت می شود. زیرا آموزش كاركنان، ارزش ماشین آلات را افزایش نمی دهد.
5 – هزینه مالیات و بیمه كه بعد از تحصیل دارایی هر ساله پرداخت می شود. زیرا برای حفظ دارایی در وضعیت عادی عملیاتی انجام می گیرد.
اموال ماشین آلات و تجهیزات را بر اساس نرم‌افزار بهای تمام شده یا ارزش تاریخی اندازه گیری و ثبت می شود زیرا:
بهای تمام شده معرف ارزش متعارف دارایی در تاریخ تحصیل است.
بهای تمام شده بر پایه معامله فرض تعیین نشده، بنابراین واقعی و قابل رسیدگی است.
سود یا زیان باید در تاریخ فروش دارایی شناسایی شود و نمی تواند مبتنی بر فرض و پیش بینی باشد.
با این حال استانداردهای حسابداری برخی از كشورها و استانداردهای بین المللی حسابداری تجدید ارزیابی اموال، ماشین آلات و تجهیزات را تحت شرایط معینی مجاز شناخته است.
